Co grozi nieletniemu za posiadanie narkotyków?

Udział przestępstw narkotykowych we wszystkich odnotowywanych w Polsce w ciągu roku przestępstw nadal utrzymuje się na stosunkowo wysokim poziomie. Można przy tym zauważyć, że najczęściej popełnianymi w naszym kraju przestępstwami z tej kategorii są: posiadanie lub udzielanie narkotyków, wytwarzanie narkotyków oraz obrót nimi. Wysokość odpowiedzialności karnej za wymienione czyny zabronione określa ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, która znajduje zastosowanie wobec każdej dorosłej osoby. Co jednak w sytuacji, gdy posiadanie narkotyków zostało udowodnione osobie nieletniej? Sprawdź, jakie kary przewiduje polskie prawo w tym przypadku. 

Przestępstwa narkotykowe – klasyfikacja czynów zabronionych

Wspomniana wyżej ustawa przeciwko narkomanii szczegółowo definiuje przestępstwa narkotykowe oraz związany z nimi zakres odpowiedzialności karnej. Wśród czynów zabronionych należących do tej kategorii wymienia się:

• posiadanie narkotyków (substancji odurzających i psychotropowych); 
• udzielanie narkotyków drugiej osobie;
• przywóz oraz wywóz narkotyków;
• wytwarzanie narkotyków i wprowadzanie ich do obrotu. 

Warto dodać, że w grupie spraw klasyfikowanych w kategorii przestępstw narkotykowych znajdują się ponadto czyny zabronione, w których narkotyki nie stanowią przedmiotu czynności sprawczej, ale pozostają z nią w bezpośrednim związku. Mowa o następujących rodzajach przestępstw:

• przestępstwa psychofarmakologiczne (czyny zabronione popełnione przez sprawców znajdujących się pod wpływem narkotyków);
• przestępstwa o charakterze ekonomicznym (motywowane chęcią pozyskania środków finansowych lub narkotyków w celu zaspokojenia nałogu);
• przestępstwa prohibicyjne (m.in. handel narkotykami). 

Odpowiedzialność karna za przestępstwa narkotykowe 

Zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii każda osoba, która znajduje się w posiadaniu środków odurzających lub substancji psychotropowych, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. W przypadku posiadania znacznej ilości narkotyków sprawcy grozi kara więzienia od roku do nawet 10 lat. Z kolei w sytuacji, gdy sąd uzna popełniony czyn za tzw. wypadek mniejszej wagi, wówczas sprawca podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności lub karze pozbawienia wolności do 1 roku.

Jakie kary za posiadanie narkotyków grożą nieletnim?

Sprawca poniesie odpowiedzialność karną w ustalonym przez sąd wymiarze, jeżeli popełnił przestępstwo narkotykowe po ukończeniu 17 roku życia. Natomiast osoby nieletnie, którym udowodniono posiadanie narkotyków, nie mogą odpowiadać przed sądem karnym. W takich przypadkach sprawa nieletniego, czyli osoby, która ma co najmniej 13 lat, ale nie ukończyła 17 lat w momencie popełnienia przestępstwa, zostaje skierowana do sądu rodzinnego na podstawie zapisów Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. 

Jeśli zatem nieletni w momencie popełnienia czynu zabronionego ukończył 13 lat, odpowiada on przed sądem rodzinnym za czyn karalny. W tego rodzaju sprawach sąd może zastosować wobec nieletniego środki wychowawcze i poprawcze. Zgodnie z art. 6 Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich mogą nimi być: 

• udzielenie upomnienia;
• zobowiązanie do określonego postępowania, w szczególności do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestnictwa w zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka celem wprowadzenia się w stan odurzenia;
• ustanowienie nadzoru rodziców lub opiekuna;
• ustanowienie nadzoru organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby zaufanej udzielającej poręczenia za nieletniego;
• zastosowanie nadzoru kuratora;
• skierowanie do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmującej się pracą z nieletnimi;
• orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów;
• orzeczenie przepadku rzeczy uzyskanych w wyniku popełnienia czynu karalnego;
• umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim;
• umieszczenie w zakładzie poprawczym.

Sąd rodzinny ma również prawo do zobowiązania rodziców nieletniego lub jego opiekuna prawnego do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także ścisłej współpracy ze szkołą, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną. 

Co istotne, wymienione wyżej środki wychowawcze i poprawcze sąd może zastosować także wobec osoby, która ukończyła 17 lat, ale nie osiągnęła pełnoletności w momencie popełnienia przestępstwa narkotykowego, jeśli czyn ten stanowi występek, a stopień rozwoju sprawcy i jego warunki osobiste za tym przemawiają. W takich przypadkach sąd może zamiast kary zastosować wybrane środki poprawcze lub wychowawcze.